Παλινδρόμηση τροφής-δυσπεψία-καούρες.

2018-03-06

Γράφει ο Παπακωνσταντίνου Θεόδωρος

Με τον όρο γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αναφερόμαστε στην κατάσταση εκείνη κατά την οποία γίνεται παλινδρόμηση του όξινου περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, εξαιτίας της χαλάρωσης του οισοφαγικού σφιγκτήρα (της «μυϊκής βαλβίδας» μεταξύ του στομάχου και του οισοφάγου), που υπό φυσιολογικές συνθήκες αποτρέπει το πέρασμα της τροφής προς τον οισοφάγο. Εάν όμως ο σφικτήρας παραμένει χαλαρός, τότε η τροφή παλινδρομεί από το στομάχι και εμφανίζεται ένα αίσθημα καψίματος στον οισοφάγο. Το αίσθημα καύσου (καούρες) οφείλεται στο ότι ο βλεννογόνος του οισοφάγου, σε αντίθεση με αυτόν του στομάχου, δεν είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να δέχεται όξινο περιεχόμενο.

Οι συχνές καούρες αποτελούνε το κυριότερο σύμπτωμα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Υπολογίζεται ότι περίπου 4 στους 10 ενήλικες ταλαιπωρούνται από αυτήν. Οι συχνές παλινδρομήσεις όξινου περιεχομένου από το στομάχι προς τον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσουνε οισοφαγίτιδα (πληγές στο βλεννογόνο του οισοφάγου).

Αλλαγές στο καθημερινό διαιτολόγιο αλλά και στον τρόπο ζωής μπορεί να ανακουφίσουνε από τα έντονα και δυσάρεστα συμπτώματα της καούρας και της παλινδρόμησης γενικότερα.

Στη συνέχεια θα αναφερθούνε αναλυτικότερα κάποιες τροφές οι οποίες καλό θα ήτανε να μην καταναλώνονται από άτομα που εμφανίζουνε προβλήματα κατά τη διαδικασία της πέψης. Αναλυτικότερα:

Τροφές πλούσιες σε λίπος. Οι τροφές αυτές επηρεάζουνε με δύο τρόπους την παλινδρόμηση της τροφής. Ο πρώτος σχετίζεται με την ικανότητα των λιπαρών οξέων να χαλαρώνουνε τον οισοφαγικό σφιγκτήρα και ο δεύτερος σχετίζεται με την έκκριση της ορμόνης χολοκυστοκινίνης έπειτα από ένα λιπαρό γεύμα η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει επιπλέον χαλάρωση.
Όξινοι χυμοί. Πολλές μελέτες έχουνε δείξει ότι η κατανάλωση όξινων χυμών ( πορτοκαλιού, γκρέιπφρουτ) μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα καύσου αμέσως μετά την κατανάλωση τους. Δεν είναι επακριβώς γνωστός ο μηχανισμός δράσης αλλά πιστεύεται ότι προκαλείται λόγω της υψηλής συγκέντρωσης οξέων στους χυμούς αυτούς.
Σοκολάτα. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας της σε λίπος μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα. Επίσης το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να έχει το κακάο και η καφεΐνη που ανάλογα με την ποιότητα και το είδος της σοκολάτας περιέχονται σε μικρότερη ή μεγαλύτερη συγκέντρωση σε αυτήν.
Αλάτι. Τροφές με μεγάλη περιεκτικού σε αλάτι μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα παλινδρόμησης. Ο μηχανισμός δράσης δεν είναι ακριβώς γνωστός, αλλά πιθανολογείται ότι σχετίζεται με την αυξημένη κατανάλωση αλατιού μέσω κατανάλωσης λιπαρών, πρόχειρων και τηγανιτών τροφίμων τα οποία από μόνα τους αποτελούνε παράγοντες κινδύνου για παλινδρόμηση της τροφής.
Πικάντικα φαγητά. Τα πικάντικα τρόφιμα όπως οι καυτερές πιπεριές λόγω κάποιων ουσιών που περιέχουν αυξάνουνε το χρόνο παραμονής της τροφής στο στομάχι, κάτι το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο παλινδρόμησης. Επίσης μπορεί να ερεθίσουνε επιπλέον το βλεννογόνο του οισοφάγου. Συστήνεται πλήρης αποφυγή καυτερών και πικάντικων τροφίμων κατά τις περιόδους συχνών επεισοδίων.
Αλκοόλ. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε καούρες και αίσθημα δυσφορίας. Το αλκοόλ μπορεί να χαλαρώσει τον οισοφαγικό σφιγκτήρα ενώ ταυτόχρονα μπορεί να αυξήσει την έκκριση γαστρικού οξέος στο στομάχι. Επίσης η συχνή κατανάλωση του μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο βλεννογόνο του οισοφάγου.
Καφές. Μελέτες έδειξαν ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα λόγω της καφεΐνης που περιέχεται σε αυτόν. Για τα άτομα που εκδηλώνουνε συχνά επεισόδια παλινδρόμησης συστήνεται η αποφυγή της κατανάλωσης καφέ μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα.
Ανθρακούχα αναψυκτικά. Λόγω του ανθρακικού που περιέχουνε μπορεί να οδηγήσουνε σε χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα και σε αυξημένη έκκριση γαστρικού οξέος στο στομάχι. Αποτελούνε επίσης παράγοντα κινδύνου για πιθανή εκδήλωση δυσφορίας για ώρες μετά το βραδινό γεύμα.
Πλήρες γάλα. Ενώ τα γαλακτοκομικά μειωμένων λιπαρών μπορεί να ανακουφίσουνε από τα συμπτώματα της δυσπεψίας, κάτι τέτοιο δε φαίνεται να ισχύει για το πλήρες γάλα. Ο λόγος είναι τα λιπαρά που περιέχει. Σε μελέτη παρακολούθησης 400 ατόμων με προβλήματα δυσπεψίας και παλινδρόμησης το 40% των συμμετεχόντων ανέφερε δυσφορία έπειτα από την κατανάλωση γάλακτος.
Κρεμμύδια. Η κατανάλωση κρεμμυδιών, ιδιαίτερα των ωμών, μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση του οισοφαγικού σφιγκτήρα με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου. Ακόμη λόγω των φυτικών ινών που περιέχουνε μπορεί να αυξήσουνε τη διάρκεια παραμονής της τροφής στο στομάχι με αποτέλεσμα την επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Αναφορές: