Τροφές κατάλληλες για διαβητικούς

2017-12-15

Γράφει ο Παπακωνσταντίνου Θεόδωρος

Ο διαβήτης είναι μία πάθηση η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχές της γλυκόζης αίματος, είτε λόγω ανεπαρκούς έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ανεπαρκούς δράσης της.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες διαβήτη ο τύπου Ι και ο τύπου ΙΙ. Ο τύπου Ι εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία ενώ ο τύπου ΙΙ εμφανίζεται συνήθως σε μεγαλύτερες ηλικίες (>40 ετών). Ο διαβήτης τύπου Ι είναι αυτοάνοσο νόσημα (οφείλεται σε υπέρ λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος που επιτίθεται στο πάγκρεας και το καταστρέφει) και οι ασθενείς έχουν συνήθως φυσιολογικό βάρος, ενώ ο τύπου ΙΙ σχετίζεται κυρίως με τον τρόπο ζωής και οι ασθενείς είναι κατά 80% υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Ο τύπου Ι παρουσιάζεται κυρίως σε νέους. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 13 χρόνια, η πλειονότητα των κρουσμάτων εκδηλώνονται έως τα 14-15 χρόνια. Ο τύπου ΙΙ έχει μέση ηλικία εμφάνισης τα 45 χρόνια., αν και τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα κρούσματά του στους εφήβους και στους νεαρούς ενήλικες (20άρηδες και 30άρηδες) λόγω των αυξημένων ποσοστών παχυσαρκίας και του καθιστικού τρόπου ζωής.

Ο τύπου Ι εμφανίζεται απότομα με κύρια χαρακτηριστικά την πολυουρία, την πολυδιψία και την απότομη απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ ο τύπου ΙΙ αναπτύσσεται βαθμιαία επί μήνες ή και χρόνια πριν από τη διάγνωση. Η διάγνωση του τύπου ΙΙ γίνεται συνήθως σε μία τυχαία εξέταση διότι τα συμπτώματα του δεν είναι τόσο έντονα όσο στο διαβήτη τύπου Ι.

Η θεραπεία του τύπου Ι στηρίζεται στη χορήγηση ινσουλίνης εφ όρου ζωής, ενώ του τύπου ΙΙ στηρίζεται σε αλλαγές στον τρόπο ζωής, σε απώλεια σωματικού βάρους, σε αντιδιαβητικά δισκία αρχικά και σε πιθανή χορήγηση ινσουλίνης μελλοντικά.

Τα κρούσματα εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ αυξάνονται, ιδιαίτερα σε χώρες του Δυτικού κόσμου και αυτό έχει άμεση σχέση με τα αυξημένα ποσοστά κοιλιακής παχυσαρκίας και των πολύ χαμηλών επιπέδων φυσικής δραστηριότητας. Υπάρχουνε μελέτες που δείχνουν ότι μία δραστική αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και στον τρόπο ζωής μπορεί να αντιστρέψουν ή έστω να καθυστερήσουν την εκδήλωση του.

Στη συνέχεια θα αναφερθούν τροφές οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν σε μία καλύτερη διαχείριση της γλυκόζης αίματος, εάν συμπεριληφθούν τακτικά στην καθημερινή διατροφή προ διαβητικών ή διαβητικών ασθενών.

Αναλυτικότερα:

Λιπαρά ψάρια. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ο σολομός, το σκουμπρί, οι σαρδέλες, ο τόνος κ.α. Τα ψάρια αυτά είναι πλούσια σε πολυακόρεστα Ω-3 λιπαρά οξέα (EPA - DHA) συχνή κατανάλωση των οποίων έχει συσχετιστεί με βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας και μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τους διαβητικούς οι οποίοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο.
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι και το λάχανο. Είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνη C, ενώ περιέχουν πολύ μικρά ποσοστά υδατανθράκων. Εμφανίζουν ήπια αντί φλεγμονώδη δράση προστατεύοντας τα αγγεία και τις αρτηρίες από οξείδωση. Επίσης έχουν χαμηλό θερμιδικό περιεχόμενο και υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες αποτελώντας με αυτό τον τρόπο ένα σημαντικό εργαλείο σε μία προσπάθεια διαχείρισης ή απώλειας σωματικού βάρους.
Αυγά. Τα αυγά αποτελούν μία από τις πιο πλήρεις τροφές στον πλανήτη και φαίνεται να μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο ιδιαίτερα σε άτομα με διαταραχές γλυκόζης. Συχνή κατανάλωση τους έχει συνδεθεί με μείωση της φλεγμονής, βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, αύξηση της καλής (HDL) χοληστερίνης και μείωση του αριθμού και του μεγέθους των μορίων της κακής (LDL) χοληστερίνης.
Κανέλα. Τα τελευταία χρόνια πολλές μελέτες έχουν δείξει βελτίωση των επιπέδων σακχάρου αίματος και της δράσης της ινσουλίνης κατόπιν χορήγησης συμπληρωμάτων κανέλας. Επίσης έχει φανεί μείωση στα επίπεδα της κακής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, παραγόντων κινδύνου για εκδήλωση καρδιαγγειακής νόσου. Χρειάζονται όμως επιπλέον μελέτες σε ανθρώπους με στόχο να καθοριστεί μία συνιστώμενη προσλαμβανόμενη ποσότητα η οποία δε θα δημιουργεί παρενέργειες.
Κουρκουμάς. Η κουρκουμίνη που αποτελεί την κύρια δραστική του ουσία, φαίνεται να καταπολεμά την πιθανότητα εκδήλωσης αρθρίτιδας, διαβήτη και παθήσεων των νεφρών κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τους διαβητικούς ασθενείς. Επειδή όμως η κουρκουμίνη δεν έχει μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα (δεν απορροφάται εύκολα), καλό θα ήταν η κατανάλωση του κουρκουμά, να συνδυάζεται με πράσινες πιπεριές με στόχο την καλύτερη απορρόφηση της κουρκουμίνης λόγω της ουσίας πεπερίνης που περιέχουν οι τελευταίες.
Ξηροί καρποί. Οι διάφοροι τύποι ξηρών καρπών αποτελούν μία από τις πιο υγιεινές τροφές που μπορεί κάποιος να συμπεριλάβει στο διαιτολόγιο του. Είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε απλούς υδατάνθρακες ενώ έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε καλά λιπαρά. Καθημερινή κατανάλωση τους έχει συσχετιστεί με μειωμένα επίπεδα γλυκόζης αίματος, μειωμένους δείκτες φλεγμονής, μειωμένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη καθώς και μειωμένα επίπεδα κακής (LDL) χοληστερίνης.
Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της μεσογειακής διατροφής και σε αυτό αποδίδεται ένα μέρος της κάρδιο προστατευτικής της δράσης. Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα-με κύριο εκπρόσωπο τους το ελαικό οξύ- αυξάνει τις τιμές της καλής χοληστερίνης (HDL) , ενώ μειώνει αυτές της κακής (LDL) και των τριγλυκεριδίων. Η βελτίωση των παραπάνω δεικτών αποτελεί προτεραιότητα για την πλειοψηφία των διαβητικών ασθενών διότι με αυτό τον τρόπο μειώνεται η πιθανότητα εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου.
Σκόρδο. Το σκόρδο αποτελεί ένα διατροφικό θησαυρό, συχνή κατανάλωση του οποίου σχετίζεται με βελτίωση των δεικτών φλεγμονής, μείωση της γλυκόζης αίματος καθώς και μείωση των επιπέδων της κακής χοληστερίνης σε διαβητικούς ασθενείς. Επίσης τακτική πρόσληψη του μέσω της διατροφής ή συμπληρωμάτων φαίνεται να οδηγεί σε σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Μπρόκολο. Ανήκειστην κατηγορία των σταυρανθών λαχανικών μαζί με το κουνουπίδι και τα λαχανάκια Βρυξελλών. Η τακτική του κατανάλωση έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων της καρδιάς. Επίσης μελέτες δείχνουν ότι πιθανόν να οδηγεί σε μείωση της γλυκόζης αίματος λόγω του χαμηλού ποσοστού σακχάρων που περιέχει και της υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Τέλος περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες (ζεαξανθίνη, λουτείνη) οι οποίες προστατεύουν τη λειτουργία της όρασης , διαταραχές της οποίας είναι πολύ κοινές σε διαβητικούς ασθενείς.
Στραγγιστό γιαούρτι. Αποτελεί μία άριστη πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου. Φαίνεται να συμβάλει σε βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και σε καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού πιθανόν λόγω των προβιοτικών που περιέχει. Επίσης η συχνή κατανάλωση του έχει συνδεθεί με απώλεια βάρους και βελτίωση της σωματικής σύστασης ιδιαίτερα σε διαβητικούς ασθενείς τύπου ΙΙ, κάτι που φαίνεται να σχετίζεται με την υψηλή περιεκτικότητα του σε ασβέστιο και σε συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (CLA).Τέλος περιέχει μικρή ποσότητα σακχάρων ανά μερίδα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είδη γιαουρτιού.

Αναφορές: