Τροφές κατάλληλες για νεφροπαθείς

2018-02-20

Γράφει ο Παπακωνσταντίνου Θεόδωρος

Τα νεφρά αποτελούν μέρος του ουροποιητικού συστήματος, ένα περίπλοκο σύστημα που κύρια λειτουργία του είναι η απομάκρυνση της περίσσειας υγρών και των περιττών ουσιών από το αίμα. Επιπλέον, οι νεφροί λειτουργούν ως αδένες παράγοντας σημαντικές ορμόνες για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τη ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης και το σχηματισμό των οστών.

Ο διαβήτης, οι κακώσεις, η υπέρταση, οι τοξίνες, η νεφρολιθίαση, οι όγκοι, ορισμένα φάρμακα καθώς και οι λοιμώξεις σε άλλα μέρη του σώματος μπορεί να προκαλέσουν βλάβη των νεφρών. Δυστυχώς, πολλές παθήσεις των νεφρών δεν έχουν εμφανή συμπτώματα, μέχρι να οδηγήσουν σε βαριά και μη αναστρέψιμη βλάβη.

Ανάλογα με τη βλάβη που έχουν υποστεί τα νεφρά, υπάρχουνε και αντίστοιχες διατροφικές συστάσεις. Για παράδειγμα ασθενείς πρώτου σταδίου σε σχέση με ασθενείς τελικού σταδίου εμφανίζουνε διαφορετικές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά. Σε γενικές γραμμές τα συστατικά στα οποία πρέπει να δίνεται περισσότερη προσοχή είναι:

Το αλάτι (πρόσληψη μέχρι 200mg την ημέρα).
Το κάλιο (πρόσληψη μέχρι 2000mg την ημέρα).
Ο φώσφορος (πρόσληψη μέχρι 800-1000mg την ημέρα).
Η πρωτεΐνη (εδώ οι συστάσεις εξαρτώνται από το βαθμό και το στάδιο της νεφρικής βλάβης. Ασθενείς προ αιμοκάθαρσης έχουν αυστηρό περιορισμό 0,6 έως 0,8γρ/ κιλό σωματικού βάρους, ενώ ασθενείς που κάνουν αιμοδιάλυση εμφανίζουν μεγαλύτερες ανάγκες σε πρωτεΐνη μεταξύ 1 και 1,2 γρ/ κιλό ).

Στη συνέχεια θα αναφερθούνε κάποιες τροφές οι οποίες καλό θα ήταν να έχουν θέση στο διαιτολόγιο ενός νεφροπαθή, με στόχο τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση της νεφρικής λειτουργίας και την πληρέστερη θρέψη του ασθενή. Αναλυτικότερα:

Κουνουπίδι. Ανήκει στα σταυρανθή λαχανικά και είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη C, Κ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β καθώς και σε μία κατηγορία ενώσεων τις ινδόλες οι οποίες εμφανίζουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
Μύρτιλλα. Αποτελούνε μία από τις καλύτερες πηγές αντιοξειδωτικών. Είναι πλούσια σε ανθοκυανίνες, ενώσεις με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Επίσης εμφανίζουν ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, κάλιο και φώσφορο.
Σταφύλια. Πλούσια σε βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά. Πιο συγκεκριμένα περιέχουνε ενώσεις οι οποίες ονομάζονται φλαβονοειδή και χαρακτηρίζονται από ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
Ασπράδι αυγού. Πλούσιο σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητη για ασθενείς με προβλήματα στη νεφρική λειτουργία. Σε αντίθεση με τον κρόκο του αυγού το ασπράδι έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο. Για ασθενείς με προβλήματα στη νεφρική λειτουργία συστήνεται η αποφυγή της κατανάλωσης του κρόκου.
Σκόρδο. Περιέχει πληθώρα αντιοξειδωτικών ενώσεων, ενώ μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό υποκατάστατο του επιτραπέζιου αλατιού κατά τη διαδικασία προετοιμασίας των φαγητών.
Ελαιόλαδο. Ίσως η καλύτερη επιλογή ελαίου για χρήση κατά το μαγείρεμα των φαγητών αλλά και για την προετοιμασία σαλάτας. Είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά ενώ δεν περιέχει καθόλου φώσφορο. Επίσης εμφανίζει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες (κύρια αντιοξειδωτική ένωση το ελαϊκό οξύ).
Λάχανο. Πλούσιο σε βιταμίνη C, Κ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και φυτικές ίνες. Πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, φώσφορο και αλάτι. Ανήκει και αυτό στα σταυρανθή λαχανικά
Κοτόπουλο φιλέτο χωρίς την πέτσα του. Αποτελεί άριστη πηγή πρωτεΐνης, ενώ με την αφαίρεση της πέτσας μειώνεται κατά πολύ η περιεκτικότητα του σε αλάτι, κάλιο και φώσφορο. Δε συνίσταται η κατανάλωση έτοιμου προμαγειρέμενου κοτόπουλου.
Κρεμμύδι. Τα κρεμμύδια σε συνδυασμό με το σκόρδο και το ελαιόλαδο, μπορούν να αντικαταστήσουν τη χρήση επιτραπέζιου αλατιού και να νοστιμίσουν τα πιάτα. Επίσης είναι πλούσια σε βιταμίνη C και Κ, ενώ έχουν ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και φώσφορο.
Ανανάς. Αποτελεί ένα από τα λίγα φρούτα, που έχουνε σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο (σε σύγκριση με τις μπανάνες, τα πορτοκάλια και τα ακτινίδια). Αποτελεί μία πολύ καλή λύση για άτομα με προβλήματα στα νεφρά, καθώς εκτός από την ιδιαίτερη γεύση του, είναι πολύ πλούσιος σε αντιφλεγμονώδεις παράγοντες.
Κράνμπερις. Συμβάλλουν σε καλή λειτουργία των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Λόγω αντιοξειδωτικών που περιέχουν αποτρέπουν την εγκατάσταση μολυσματικών παραγόντων στην ουροδόχο κύστη προστατεύοντας από λοιμώξεις κάτι το οποίο είναι πολύ συχνό σε νεφροπαθείς. Επίσης εμφανίζουνε πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, κάλιο και φώσφορο.
Ρεπάνι. Πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, νάτριο και φώσφορο σε συνδυασμό με πληθώρα θρεπτικών συστατικών. Πιο συγκεκριμένα είναι πλούσιο σε βιταμίνη C , η οποία αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό παράγοντα.
Πιπεριές. Εξαιρετική πηγή βιταμίνης C δεν πρέπει να λείπει από το διαιτολόγιο ενός νεφροπαθή. Αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, φυλλικού οξέος, βιταμινών Α, Β6 και Κ, καλίου, φλαβονοειδών και καροτενοειδών (ισχυρές αντιοξειδωτικές ενώσεις). Τέλος χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και φώσφορο.
Φαγόπυρο. Τα περισσότερα ανεπεξέργαστα δημητριακά περιέχουνε μεγάλες ποσότητες φωσφόρου. Το φαγόπυρο αποτελεί εξαίρεση. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο και σίδηρο, ενώ περιέχει μικρή ποσότητα νατρίου και χαμηλές προς μέτριες ποσότητες καλίου και φωσφόρου.
Πέρκα. Αποτελεί μία άριστη πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, ενώ εμφανίζει μεγάλες συγκεντρώσεις Ω-3 Λιπαρών οξέων. Σε σύγκριση με άλλα ψάρια περιέχει μικρότερες ποσότητες φωσφόρου και καλίου, αλλά παρόλα αυτά καλό είναι να υπάρχει έλεγχος στην καταναλισκόμενη μερίδα.

Συνοψίζοντας η συμμόρφωση σε μία διατροφή κατάλληλη για νεφρικές παθήσεις, αποτελεί θεραπευτική πρόκληση για νεφροπαθείς ασθενείς. Ανάλογα με το στάδιο της νόσου, τις εργαστηριακές τιμές του ασθενή και φυσικά την εκτίμηση του θεράποντος ιατρού, περιορίζονται στην διατροφή του νεφροπαθούς, οι πρωτεΐνες, τα υγρά, το νάτριο, το κάλιο και ο φώσφορος, επηρεάζοντας τις επιλογές από όλες τις ομάδες τροφίμων. Παρόλα αυτά οι τροφές που προαναφέρθηκαν μπορούν να αποτελέσουν γευστικές και θρεπτικές ταυτόχρονα λύσεις, κατάλληλες για την όσο το δυνατόν καλύτερη θρέψη των ασθενών αυτών.

Αναφορές: